13 Mayıs 2009 Çarşamba

ifrattan destek alarak tefrite kayma

Tanım: bir kimseye, orta yolun teklif edilmesi durumunda, bunu yapmaktan kaçmak için, o kimsenin sanki kendisine ifrat (aşırıya kaçan davranışlar) teklif edilmişçesine bir tutum içerisine girerek, orta yoldan tefrite (yetersiz davranışa) doğru kaçmaya çalışmasıdır.
Teklif eden, bu gerçekçi olmayan tutum karşısında taviz verdikçe de, tefrite kayma tutumu gösteren bireyin davranışı pekişir ve bunu tekrar etme olasılığı artar.

Örnek: Murtaza öğretmen, idare tarafından önlük giyerek derse girmesi konusunda uyarılır. Aslında öğretmenin önlük giymesi doğal ve aşırı olmayan orta yollu bir durumdur. Fakat derse önlükle girmek istemeyen öğretmen şu karşılığı vermiştir: “Tamam ya tamam, paltoyla gircem derse, verin benim paltomu paltoyla gircem”
Bu örnekte görüldüğü gibi öğretmenden paltoyla derse girmesini isteyen yoktur. Ama o sanki kendisinden bu istenmişçesine reaksiyon göstererek, normal bir durum olan önlük giymekten kaçar. Bir yönden de üste çıkarak haklıymış gibi görünür.

Örnek: 10. sınıf öğrencisi olan Serkan, okuldan gelince bilgisayarın başında fazlaca zaman geçirmektedir. Annesi ondan biraz da ders çalışmasını ister. Serkan şu karşılığı verir: “Bundan sonra eve gelcem, odama gircem sabaha kadar ders çalışçam, uyku da uyumıycam. Bakalım o zaman ne yapcanız”.

Örnek: Babası Alaaddin’e, yeterli miktarda harçlık vermektedir. Alaaddin ise daha fazla harçlık ister ve babası bunu kabul etmez. Bunun üzerine Alaaddin babasının verdiği yeterli miktar harçlığı yere atarak şöyle der: “Vermeyin bana para falan istemiyorum. Parasız gezcem.”

Bu davranışı yapan bireyler, mızıkçı ve zorluklarla baş etmekte zorlanan kişilerdir. Kurallara uyma etikleri gelişmemiştir.
Yukarıda bahsi geçen durumu ifade etmek için "vur dedik öldürdün" deyimi kafidir.

Hiç yorum yok: