kümes hayvanları mercek altında

Uzun zamandır eksik kalmış bir konuyu açıklığa kavuşturacak olmanın haklı gururuyla yeniden karşınızdayız. Yapmakta olduğum çok ciddi çalışmaların arasında bir nefes almak istediğim anlardan birini yakalayarak sevgili kümes hayvanlarını masaya yatırıyoruz. Küçüklüğü neredeyse kümeste geçmiş olan (!) benim gibi biri için bu çok zor olmasa gerektir.
Evvelen tavuk türünü ele alacağız:
Tavuğun dişisine tavuk, erkeğine horoz (yada küçük ses uyumuna uydurursak horaz), yumurtadan yeni çıkmış yavrusuna civciv veya civci veya bici, ana tüyünü atmış gençlerine piliç denir. Kuluçkaya yatmış ve civciv büyüten ana tavuğa gork tavuk denir. Küçük cins tavuklara cin tavuğu ve horozuna da cin horozu denir.
Hindinin erkeği horoz değildir. Erkek hindidir. Dişisi de dişi hindidir. Hindinin diğer adı pîpidir. Yeni yavrusu gene civci, genci ise palazdır.
Ördek (eski türkçe ebür-dek) hayvanının dişisine burçin adı verilir. Türün diğer bir adı gulûktur. Yavrusuna da civciv, gencine palaz denir. Ayrıca yaban ördeğinin angut adında bir ferdi vardır.
Kaz ise ısıran bir kuş olup irice bir hayvandır. İri olmasına aldanmayın her an uçup arazi olabilir.
Kümeslere yeni giren bıldırcın hayvanının da erkeğinin dişisinin müstakil adı olmamakla birlikte, bıldırcın hayvanının diğer ismi pıtpıdiktir. Çünkü bu hayvan böyle öter.
Kümeslerde seyrek de olsa memeli hayvanlara rastlanır. Bunlardan biri tavşandır (eski türkçe: tabışgan) ki; yavrusuna göcek denildiği rivayet olunur.
Kümeslerin bir de düşmanları vardır ki bunlar tilki, sansar, gelin kadı vb hayvanlardır. Bunlardan sansar ve gelin kadının (gelincik) mantalitesini anlamak mümkün değildir. Çünkü bu kendini çok zeki sanan tamahkar hayvanlar kümese girip bir tavuk öldürüp yiyip def olup gitmek yerine, kümeste mesela elli baş hayvan varsa, hepsinin kafasını koparır veya öldürür. taş üstünde taş, gövde üstünde baş komaz. Amacın yemekse bi tane ye git. Ama bunların amacı yemek değil. Kana susamış hayvanlar. Bir de bu hayvanlar rivayet olunur ki üç parmağın girdiği yerden geçebilen hayvanlarmış. Daha olmadı kümesin tuğlasını bile söküp girdikleri olur. Kabus gibi walla.